Dünyada iyi eğitim performansı gösteren tüm ülkeler, elde ettikleri başarıları geçmişten geleceğe köprüler kurarak, merkezine insanı alan kavramsal çerçeveler ve felsefi yaklaşımlarla yakalamışlardır.
Eğitimde başarılı görülen her değişim, dönüşüm ve reform sağlam felsefi yaklaşımlarla desteklenmiştir. Eğitim sistemi, içinden çıktığı toplumun bir aynasıdır. Eğitimin ana öğesi ve baş öznesi insandır. Merkezinde insan yer alır. Bu bakımdan eğitimden önce “insan”ı konuşmaya ihtiyaç vardır. Yetiştirmek istediğimiz insan profilini ortaya koymadan ve Türkiye’nin eğitimde ihtiyacı olan paradigmayı belirlemeden ruhu,istikameti, gaye ve felsefesi olan bir evrensel pedagoji yaratmamız güçtür.Bu bakımdan insan, 2023 Eğitim Vizyonu’nun odak noktasıdır. 2023 Eğitim Vizyonu’nun, 21. yüzyıla dair eğitim önerisi,21. Yüzyıl Talim ve Terbiye Modeli şeklindeki çift kanatlı bir okumadır.Sadece beceri kazandırmak hayatı göğüslemeye yetmemektedir. Gerekli olan, insana ait evrensel, yerel, maddi, manevi, mesleki, ahlaki, millî tüm değerleri kapsayan ve kuşatan bir olgunlaşma, gelişme,ilerleme, değişim ve ahlak güzelliğidir.Eğitimde başarının yegâne ölçüsü ders notları, sınav sonuçları, zekâ testleri ve mezuniyet sonrası edinilen mesleklerin maaşlarından ibaret olamaz. İnsan öz,ruh, kalp, akıl, madde, beden ile bir bütündür. Eğitim sistemleri ancak insan doğasına ait tüm bu unsurlara bütüncül bir sorumluluk geliştirebildiği ölçüde başarılıdır.
2023 Eğitim Vizyonu Belgesi’nin en temel felsefi önermesi insanın, yeniden ele alınmasıdır. 2023 Eğitim Vizyonu, insanı maddi manevi tüm varlık unsurlarıyla bir bütün olarak gören bakışı temsil etmektedir. İnsan varlığında nasıl ki ruh, psişe ve bedeni birbirinden ayıramıyorsak, eğitimde de ontik temelli felsefeyi, kuramı, modeli, yöntemi ve araçları birbirinden ayrı düşünemeyiz.
Nurullah Ataç “Hayat konulara mı bölünmüştür sanki? Bir yanda bilim, bir yanda sanat, bir yanda ahlak…” tespitiyle insanın ve yaşamın ayrılmazlığına vurgu yapar.
Ülkemizin bugün için eğitimdeki en öncelikli konularından birisi ayrıştırıcı tüm özelliklerinden arındırılmış insana bir bütün olarak eğilebilen sistemi kurmaktır. Varoluşu sadece maddi varlık dünyasını tecrübe yoluyla anlatmak, tek kanatla uçmaya ve yükselmeye benzeyen nafile bir çabadır. 21. yüzyıl becerilerini ölçme iddiasındaki PISA gibi uluslararası çalışmalar dahi sadece eleştirel düşünce, akıl yürütme gibi bilişsel içeriklere yönelmekte, kısacası tek kanatla uçmaya yeltenmektedirler. Düşünce, duygu ve eylemi insanda birleştiremeyen, kuramı ve pratiği Kütahya Eğitim Vizyonu 5 uzlaştıramayan bu tek kanatlı uçma hevesi en önemli sorunumuzdur. İnsan doğasını savunduğumuz şekilde çift kanatlı ele alabilmek temelde zihniyet konusudur.
Gerçeğin bütünlüğüne saygı duyan bir eğitim sisteminin her şeyden önce evrensel bir zemine gereksinimi vardır. Daha sonra bulunduğu toprağın boyasıyla boyanır ve millîleşir. Yaşadığımız çağın meydan okumalarına karşı bugünden başlayarak, 21. Yüzyıl Talim ve Terbiye Modelimiz ile 2023 Eğitim Vizyonu’nun temel hedefi, ahlak telakkisine dayalı ve insanı merkeze konumlandıran bir varlık ve bilgi anlayışını yeşertmektir. Eğitim kurumunun temel çıkış noktası bireyin kendini bilmesini ve tanımasını sağlamaktır. Mizaç ve yetenek temelli bir tanıma yaklaşımı, eğitim sisteminin aktörlerinin gelişimi için kritik bir öneme sahiptir. Bireyin kendini tanıması ve bu tanımanın takibi onun eğitim yolculuğunda kişiselleştirilmiş bir yol haritasına sahip olması demektir.
Birlikte yapılan bu yolculukta ana aktör öğretmendir. Bir öğretmenin bilgiden ve beceriden önce çocuğa şefkatini vermesi öğrenme etkileşiminin en önemli kısmıdır. Ancak o zaman merak tetiklenir, cesaret yeşerir ve tutku vücut bulur. Öğretmen rehberlik ettiği sürece doğal öğrenme ekosistemi korunur. Öğretmen yönetmez, gütmez; rehberlik ve ustalığını konuşturur. Öğretmen, her çocuğun farklı olduğu ve her beynin farklı öğrendiği yaklaşımıyla hareket eder. Çocukların hazırbulunuşluklarını tespit ederek müfredatı, öğrenme ortamını ve materyallerini bu farklılıklara uygun olarak düzenler. İzleme-değerlendirmeyi korku ve baskıya yol açmayacak şekilde öğrenme sürecini iyileştirici bir araç olarak ele alır. Öğrenme, öğrenen bireyin öz sorumluluğu ile ilgilidir. Ancak günümüzde zorunlu eğitim daha çok yetişkinlerin istek, plan ve programları çerçevesinde şekillenmektedir.
21. yüzyılda eğitim sadece okulla sınırlı değildir. Sınıf, okul, ev, medya, sokak öğrenmenin çeşitli şekillerde vuku bulduğu ortamlardır. Toplumumuzun tüm fertlerinin öğrenmeyi bir yaşam tarzı hâline getirmesi gerekmektedir. Ezberi aktarma devri sona ermişti Bilgi hazır ve ambalajlı bir ürün değildir; “can”lıdır. Öğretmen, sınıf, okul, ilçe, il ve merkez teşkilatı iç içe halkalar şeklinde çocuğu destekleyen yönlendiriciler olmalıdır. Okul, çağın ihtiyaçlarına uygun gerçek kimliğini bulduğunda o kurumda ekip olma, üretme ve insanlık bilinci artmaktadır.
Bu süreçte en kritik aktör okul yöneticisidir. Yönetici hem okulun mevcut kapasitesini yok edebilecek hem de çok sınırlı imkânlardan hayal ve hayat üretebilecek kişidir. Okulun kimliğini bulma aşamasında her okul, yöneticisi kadar okuldur.
Her kültür kendi eğitim sistemini üretir. Her toplumda eğitim, o toplumun kültüründe var olan bilgi, deneyim ve değerlere göre şekillenir. Büyük insanları ortaya çıkaran şey eğitimdir. Eğitimi; çocuklarımızı her anlamda muvaffak kılmanın yanı sıra, insanlığa hizmet ederek evrensel medeniyete katkı sağlamak olarak görüyoruz. Millî, ahlaki,insani, manevi ve kültürel değerlerimizi çocukların yaşantılarında inşa etmelerini sağlamayı bu yaklaşımımızın özü olarak değerlendiriyoruz.
( Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2023 Eğitim Vizyonu’ndan derlenmiştir. )
